Screening for Prostate Cancer: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement

Znaczenie: W Stanach Zjednoczonych ryzyko rozpoznania raka gruczołu krokowego w ciągu całego życia wynosi około 13%, a ryzyko zgonu z powodu raka gruczołu krokowego w ciągu całego życia wynosi 2,5%. Mediana wieku zgonu z powodu raka gruczołu krokowego wynosi 80 lat. U wielu mężczyzn chorych na raka gruczołu krokowego nigdy nie występują objawy i bez badań przesiewowych nie wiedzieliby oni, że są chorzy. Mężczyźni afroamerykańscy i mężczyźni, u których w rodzinie występował rak gruczołu krokowego, mają zwiększone ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego w porównaniu z innymi mężczyznami.

Cel: Aktualizacja zaleceń US Preventive Services Task Force (USPSTF) z 2012 roku dotyczących badań przesiewowych w kierunku raka gruczołu krokowego w oparciu o antygen swoisty dla gruczołu krokowego (prostate-specific antigen, PSA).

Przegląd dowodów: USPSTF dokonała przeglądu dowodów dotyczących korzyści i szkód związanych z badaniami przesiewowymi w kierunku raka gruczołu krokowego opartymi na PSA oraz późniejszym leczeniem wykrytego na podstawie badań przesiewowych raka gruczołu krokowego. USPSTF zleciła również przegląd istniejących modeli analizy decyzji oraz wskaźnika nadrozpoznawalności w przypadku badań przesiewowych opartych na PSA. W ramach przeglądu przeanalizowano również korzyści i szkody wynikające ze stosowania badań przesiewowych w oparciu o PSA w subpopulacjach pacjentów o zwiększonym ryzyku zachorowania na raka gruczołu krokowego, w tym u starszych mężczyzn, Afroamerykanów i mężczyzn z rodzinnym wywiadem w kierunku raka gruczołu krokowego.

Wyniki: Odpowiednie dowody z randomizowanych badań klinicznych wskazują, że programy badań przesiewowych w kierunku PSA u mężczyzn w wieku 55-69 lat mogą zapobiec w przybliżeniu 1,3 zgonu z powodu raka gruczołu krokowego w ciągu około 13 lat na 1000 mężczyzn objętych badaniami przesiewowymi. Programy przesiewowe mogą również zapobiegać około 3 przypadkom przerzutów raka gruczołu krokowego na 1000 przebadanych mężczyzn. Potencjalne szkody związane z badaniami przesiewowymi obejmują częste wyniki fałszywie dodatnie oraz szkody psychologiczne. Szkody związane z leczeniem raka gruczołu krokowego obejmują zaburzenia erekcji, nietrzymanie moczu i objawy jelitowe. U około 1 na 5 mężczyzn poddanych radykalnej prostatektomii występuje długotrwałe nietrzymanie moczu, a u 2 na 3 mężczyzn długotrwałe zaburzenia erekcji. Odpowiednie dowody wskazują, że szkody związane z badaniami przesiewowymi u mężczyzn w wieku powyżej 70 lat są co najmniej umiarkowane i większe niż u młodszych mężczyzn z powodu zwiększonego ryzyka wyników fałszywie dodatnich, szkód diagnostycznych związanych z biopsją oraz szkód związanych z leczeniem. USPSTF stwierdza z umiarkowaną pewnością, że korzyść netto z przesiewowych badań w kierunku raka gruczołu krokowego opartych na PSA u mężczyzn w wieku 55-69 lat jest u niektórych mężczyzn niewielka. O tym, czy ogólna korzyść netto jest mała, zadecyduje sposób, w jaki każdy mężczyzna rozważy poszczególne korzyści i szkody. USPSTF stwierdza z umiarkowaną pewnością, że potencjalne korzyści z przesiewowego oznaczania PSA w kierunku raka gruczołu krokowego u mężczyzn w wieku 70 lat i starszych nie przewyższają spodziewanych szkód.

Wnioski i zalecenia: W przypadku mężczyzn w wieku od 55 do 69 lat decyzja o poddaniu się okresowym badaniom przesiewowym w kierunku raka gruczołu krokowego opartym na stężeniu PSA powinna być indywidualna i powinna obejmować omówienie z klinicystą potencjalnych korzyści i szkód wynikających z badań przesiewowych. Badania przesiewowe przynoszą niewielkie potencjalne korzyści w postaci zmniejszenia prawdopodobieństwa zgonu z powodu raka gruczołu krokowego u niektórych mężczyzn. Jednak wielu mężczyzn doświadczy potencjalnych szkód związanych z badaniami przesiewowymi, w tym wyników fałszywie dodatnich, wymagających dodatkowych badań i ewentualnej biopsji gruczołu krokowego; nadrozpoznawalności i nadmiernego leczenia; oraz powikłań leczenia, takich jak nietrzymanie moczu i zaburzenia erekcji. Określając, czy takie postępowanie jest właściwe w poszczególnych przypadkach, pacjenci i lekarze powinni rozważyć bilans korzyści i szkód na podstawie wywiadu rodzinnego, rasy/pochodzenia etnicznego, współistniejących schorzeń, wartości wyznawanych przez pacjentów w odniesieniu do korzyści i szkód wynikających z badań przesiewowych i wyników leczenia oraz innych potrzeb zdrowotnych. Lekarze nie powinni przeprowadzać badań przesiewowych u mężczyzn, którzy nie wyrażają chęci ich przeprowadzenia. (zalecenie C) USPSTF zaleca rezygnację z badań przesiewowych w kierunku raka gruczołu krokowego opartych na oznaczaniu stężenia PSA u mężczyzn w wieku 70 lat i starszych. (zalecenie D).