Wigwam
The domed, round shelter was used by numerous northeastern Native American tribes. The curved surfaces make it an ideal shelter for all kinds of conditions. Indigenous peoples in the Great Lakes–St. Lawrence Lowlands resided in either wigwams or longhouses.
These structures are made with a frame of arched poles, most often wooden, which are covered with some sort of bark roofing material. Details of construction vary with the culture and local availability of materials. Some of the roofing materials used include grass, brush, bark, rushes, mats, reeds, hides or cloth.
Wigwamy były najczęściej strukturami sezonowymi, chociaż termin ten stosuje się do okrągłych i stożkowych struktur budowanych przez rdzennych Amerykanów/Pierwszych Narodów, które były bardziej trwałe. Stawianie wigwamów trwa zwykle dłużej niż tipi. Ich ramy zazwyczaj nie są przenośne jak tipi.
Typowy wigwam na północnym wschodzie ma zakrzywioną powierzchnię, która może wytrzymać nawet najgorszą pogodę. Młode, zielone sadzonki drzew z każdego rodzaju drewna, o długości od 10 do 15 stóp (3,0 do 4,6 m), zostały ścięte i zgięte. Podczas wyginania sadzonek, na ziemi narysowano okrąg. Średnica okręgu wahała się od 10 do 16 stóp (3,0 do 4,9 m). Wygięte sadzonki były następnie umieszczane nad narysowanym okręgiem, przy czym najwyższe sadzonki znajdowały się w środku, a krótsze po zewnętrznej stronie. Sadzonki tworzyły na okręgu łuki, wszystkie w jednym kierunku. Następny zestaw sadzonek został użyty do owinięcia wigwamu, aby zapewnić schronieniu oparcie. Po związaniu dwóch zestawów sadzonek, umieszczono na nich boki i dach. Boki wigwamu były zazwyczaj wykonane z kory zdartej z drzew. Mężczyzna z rodziny był odpowiedzialny za budowę wigwamu.
Mary Rowlandson używa terminu wigwam w odniesieniu do miejsc zamieszkania rdzennych Amerykanów, z którymi przebywała w niewoli podczas wojny króla Filipa w 1675 roku. Termin wigwam pozostał w powszechnym angielskim użyciu jako synonim dla każdego „indiańskiego domu”; jednak to użycie jest błędne, ponieważ istnieją znane różnice między wigwamem a tipi w społeczności rdzennych Amerykanów.
Podczas rewolucji amerykańskiej termin wigwam był używany przez brytyjskich żołnierzy do opisania szerokiej gamy prowizorycznych struktur.
Wickiupy z zachoduEdit
Wickiupy były używane przez różne rdzenne ludy Wielkiej Kotliny, Południowego Zachodu i Wybrzeża Pacyfiku. Były to jednopokojowe mieszkania w kształcie kopuły, bardzo zróżnicowane pod względem wielkości, kształtu i materiałów.
Acjachemen, rdzenni mieszkańcy Kalifornii, budowali chaty w kształcie stożka z gałęzi wierzby pokrytych szczotką lub matami z liści tulei. Znane jako Kiichas, tymczasowe schronienia były wykorzystywane do spania lub jako schronienie w przypadku niesprzyjającej pogody. Kiedy domostwo osiągało kres swojej praktycznej żywotności, było po prostu palone, a na jego miejscu w ciągu jednego dnia wznoszono nowe.
Poniżej znajduje się opis wickiupów Chiricahua zanotowany przez antropologa Morrisa Oplera:
Dom, w którym mieszka rodzina, jest wykonany przez mężczyzn i jest zazwyczaj okrągłym, kopulastym mieszkaniem z zarośli, z podłogą na poziomie ziemi. Ma osiem stóp wysokości w centrum i około siedem stóp średnicy. Aby go zbudować, długie świeże słupy dębowe lub wierzbowe są wbijane w ziemię lub umieszczane w otworach wykonanych za pomocą kija do kopania. Słupy te, które tworzą szkielet, są rozmieszczone w odstępach co jedną stopę i związane na górze splotami z liści jukki. Nad nimi znajduje się strzecha z wiązek trawy Big Bluestem lub trawy niedźwiedziej, związana sznurkami z jukki w stylu gontu. Nad centralnie umieszczonym kominkiem otwiera się otwór dymny. Sklepienie, zawieszone przy wejściu, zamocowane jest na belce poprzecznej tak, aby można je było wychylać do przodu lub do tyłu. Otwór drzwiowy może być skierowany w dowolnym kierunku. W celu zabezpieczenia przed wodą, kawałki skóry są rzucane na zewnętrzne włazy, a w deszczową pogodę, jeśli ogień nie jest potrzebny, nawet otwór dymny jest przykryty. W ciepłą, suchą pogodę zdejmuje się dużą część zewnętrznego pokrycia dachu. Wzniesienie solidnego budynku mieszkalnego tego typu zajmuje około trzech dni. Domy te są „ciepłe i wygodne, nawet jeśli jest duży śnieg”. Wnętrze jest wyłożone posłaniami z trawy i szczotki, na których rozłożone są szaty….
Kobieta nie tylko wykonuje wyposażenie domu, ale jest odpowiedzialna za budowę, utrzymanie i naprawę samego mieszkania i za rozmieszczenie wszystkiego w nim. Ona zapewnia trawę i szczotki łóżka i zastępuje je, gdy stają się zbyt stare i suche…. Dawniej jednak „nie mieli stałych domów, więc nie zawracali sobie głowy sprzątaniem”. Dom w kształcie kopuły lub wickiup, typowy typ domu dla wszystkich zespołów Chiricahua, został już opisany…. Powiedział informator z Centralnego Chiricahua:
Obu tipi i dom w kształcie owalu były używane, kiedy byłem chłopcem. Owalna chata była pokryta skórą i była najlepszym domem. Bardziej zamożni mieli ten rodzaj. Typ teepee był po prostu zrobiony z chrustu. W środku miał miejsce na ognisko. To było po prostu rzucone razem. Both types were common even before my time …
A house form that departed from the more common dome-shaped variety is recorded for the Southern Chiricahua as well:
When we settled down, we used the wickiup; when we were moving around a great deal, we used this other kind…
-
Illustration of an Acjachemen wickiup, California
-
Frame of Apache wickiup
-
Chiricahua medicine man and family in wickiup
-
Ute wickiup
-
Frame of Crow sweat lodge in snow