Salvador Dalí

Salvador Dalí wordt universeel beschouwd als een van de meest gevierde kunstenaars aller tijden. Zijn felle technische, maar zeer ongebruikelijke schilderijen, beeldhouwwerken en visionaire verkenningen in film en levensgrote interactieve kunst luidden een nieuwe generatie van fantasierijke expressie in. Van zijn persoonlijke leven tot zijn professionele ondernemingen nam hij graag risico’s en bewees hij hoe divers de wereld kan zijn als je pure, grenzeloze creativiteit durft te omarmen. Vanuit een artistieke basis beïnvloed door de meesters uit de Renaissance, breidde Dalí’s werkterrein zich uit om erkend te worden als een van de leiders van de surrealistische beweging. Terwijl hij als inspiratie diende voor vele moderne kunstenaars, droegen zijn excentrieke persoonlijkheid en handelsmerk snor bij aan zijn reputatie als cultureel icoon.

Geboren op 1 mei 1904 in het kleine agrarische stadje Figueres, Spanje, bracht Dalí zijn jeugd door in zowel Figueres als het kust vissersdorpje Cadaqués, waar zijn ouders zijn eerste studio bouwden. Als volwassene woonde hij in het nabijgelegen Port Lligat met zijn vrouw Gala, die zijn muze, zakenmanager en belangrijkste inspiratiebron werd. Veel van zijn schilderijen weerspiegelen zijn genegenheid voor deze streek van Spanje. Na zijn opleiding aan de Academie voor Schone Kunsten van San Fernando in Madrid, werd Dalí’s bijzondere talent erkend tijdens zijn eerste solotentoonstelling in Barcelona in 1925. Internationale bekendheid kreeg hij op de Carnegie International Exhibition in Pittsburgh in 1928, waar drie van zijn schilderijen werden tentoongesteld, waaronder De mand met brood, dat zich nu bevindt in de collectie van het Dalí Museum in St. Petersburg, Florida.

Na zijn eerste solotentoonstelling in Parijs in 1929 sloot Dalí zich aan bij de surrealisten, onder leiding van de voormalige dadaïst André Breton, en werd al snel een leider van de surrealistische beweging. Zijn schilderij, De volharding van het geheugen, met de smeltende horloges, is nog steeds een van de bekendste surrealistische werken. Naarmate de Tweede Wereldoorlog naderde, liepen Dalí’s meningsverschillen met de surrealisten echter uit op een bijna-uitzetting tijdens een “proces” in 1934 en werd hij in 1939 door Breton definitief uit het surrealisme gezet. Dalí en Gala ontsnapten uit Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog en verbleven 1940-48 in de Verenigde Staten, waar hij overging op een nieuwe stijl, zijn “klassieke” periode, met een voorliefde voor wetenschap, geschiedenis en religie. Zijn serie van 19 grote doeken weerspiegelde deze fascinatie in monumentale werken als De hallucinerende toreador, De ontdekking van Amerika door Christoffel Columbus, en Het sacrament van het laatste avondmaal. Na Gala’s dood in 1982 verslechterde Dalí’s gezondheid en hij overleed in zijn geboorteplaats Figueres in 1989.

Bronnen in de bibliotheek van het Dalí Museum:

Geschreven door Dalí:

Finkelstein, Haim. The Collected Writings of Salvador Dalí. The Salvador Dalí Museum, 2017.

Dit deel bevat vrijwel alle geschriften van Dalí die in de jaren twintig en dertig zijn gepubliceerd, en waarvan de meeste hier voor het eerst in een Engelse vertaling verschijnen. Ook wordt een substantiële selectie gepresenteerd van de kortere stukken die in de jaren veertig en later zijn gepubliceerd, inclusief fragmenten uit enkele van zijn boek-length werken. De teksten gaan vergezeld van uitgebreide commentaren en annotaties die de rijke intellectuele achtergrond illustreren die Dalí in zijn geschriften heeft gebracht.

Kiesnummer: N 7113 .D3 A35 2017

Dalí, Salvador. Het geheime leven van Salvador Dalí. Dial Press, 1942

Deze autobiografie wordt niet gehinderd door geheugenverlies omdat Dalí niets achterhoudt over zijn leven, wat resulteert in een opmerkelijk onbevangen menselijk document geschreven in eenvoudig, begrijpelijk proza. Van zijn jeugd in Spanje, zijn unieke schoolopleiding, de eerste realisatie van zijn talent als kunstenaar, zijn verwijdering van de kunstacademie, zijn verkering en zijn ruzies tot zijn intrede in de surrealistische beweging, Dalí legt zichzelf in detail uit. Zich concentrerend op zijn professionele inspanningen, beschrijft Dalí wat een man met zijn superieure technische bekwaamheid probeert te doen in zijn werk.

Kiesnummer: ND 813 .D3 A37 1942

Dalí, Salvador. 50 Geheimen van Magisch Vakmanschap. Dial Press, 1948.

In dit zeldzame, maar belangrijke boek geeft Dalí in zijn kenmerkende excentrieke stijl zijn ideeën weer over wat schilderen zou moeten zijn, gaat hij in op wat goed en slecht schilderen is, geeft hij zijn mening over de verdiensten van Vermeer, Picasso, Cézanne en andere kunstenaars, en geeft hij zijn visie op de geschiedenis van de schilderkunst. In een mix van buitensporig egoïsme en onconventionele humor presenteert Dalí 50 “geheimen” voor het beheersen van de schilderkunst, evenals vele andere Dalí-achtige recepten voor artistiek succes. Geïllustreerd met de eigen tekeningen van de kunstenaar, is dit werk een boeiende mix van serieus artistiek advies, levendige persoonlijke anekdotes, en academisch vakmanschap.

Sleutelnummer: ND 1260 .D26 1948

Dalí, Salvador. Dagboek van een genie. Doubleday, 1965.

Dit boek is een verslag van Dalí’s leven van 1952 tot 1963. Het is een dagboek van zijn overpeinzingen over zijn vrouw Gala, Garcia Lorca, Vermeer, maar ook een herinnering aan zijn vader en de stilte van een mediterrane zonsopgang, en andere hoogtepunten. Zie dit boek niet als een bekentenis of een autobiografie, maar meer als een mengeling van indrukken, ervaringen en openbaringen van de “Dalíniaanse” persoonlijkheid.

Kiesnummer: N 7113 .D3 A2 1965

Dalí over moderne kunst. Dial Press, 1957.

In dit briljante, sarcastische en provocerende boek, dat zowel Haakon Chevaliers overtuigende vertaling als Dalí’s originele Franse tekst bevat, legt het zelfbenoemde “uitmuntende moderne genie” uit wat er mis is met de moderne kunst, haar kunstenaars en haar critici. Of hij nu commentaar geeft op zijn Spaanse collega Pablo Picasso of op anderen, zoals Paul Cézanne, Piet Mondriaan en Jackson Pollack, zijn kritieken zijn scherp en indringend. Het volume bevat weergaven van vijftien van de schilderijen die Dalí in de tekst behandelt en zevenenvijftig van Dalí’s kalligrafische apparaten als decoraties.

Belnummer: N 69 .D313, Dial Press, 1957

Dalí, Salvador. Verborgen gezichten. Dial Press, 1944.

Dalí’s enige roman is geschreven in een rijke beeldtaal en beschrijft de levens en liefdes van een groep aristocratische personages, die in hun luxe en extravagantie symbool staan voor het decadente Europa van de jaren dertig van de vorige eeuw. Dit verhaal van de verwarde levens van de protagonisten, van de februari-rellen van 1934 in Parijs tot de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog, is een knap vehikel voor Dalí’s ideeën en een scherpzinnige blik op het vooroorlogse Europa. Het boek is van onschatbare waarde omdat het alle thema’s in Dalí’s kunst samenvat.

Kiesnummer: PQ 6607 .A4 H5 1944

Dalí, Salvador. De tragische mythe van Millet’s Angelus. The Salvador Dalí Museum, 1986.

Deze eerste Engelse vertaling door Eleanor R. Morse volgt het originele manuscript, dat werd geschreven door Salvador Dalí ergens in de jaren 1930, en na Dalí’s Secret Life uit 1942 wordt beschouwd als de tweede meest vitale bron van informatie met betrekking tot zijn creatieve proces. De Engelse editie, zo belangrijk voor het begrijpen van Dalí’s obsessies, biedt Amerikaanse studenten hun eerste kans om de bronnen van zijn passie voor Millet’s Angelus te onderzoeken, en zijn angst voor sprinkhanen en zijn fascinatie voor de bidsprinkhaan te onthullen. Dit volume bevat ook De mythe van William Tell, dat een natuurlijk pendant is van De mythe van het Angelus.

Kiesnummer: ND 553 .M6 A6313 1986

Dalí, Salvador. Dalí door Dalí. Harry N. Abrams, 1970.

In dit boek, vertaald door Eleanor R. Morse, worden Dalí’s thema’s en filosofische beschouwingen geïllustreerd in een chronologische verzameling van zijn kosmische schilderijen. Het boek is verdeeld in vijf delen, getiteld The Planetarium Dalí, The Molecular Dalí, The Monarchical Dalí, The Hallucinogenic Dalí, en The Futuristic Dalí met voorbeelden van elk. Dit werk moet worden beschouwd als een metgezel met levendige details van Dalí’s schilderijen.

Kiesnummer: ND 8113 .D3 A332 1970

Biografische Bronnen:

Gibson, Ian. The Shameful Life of Salvador Dalí. Norton, 1998.

In dit omvangrijke boek, dat wordt beschouwd als de gouden standaard van de Dalí-biografieën, wordt het leven van de kunstenaar gevolgd vanaf zijn wortels in de Catalaanse regio van Spanje en zijn ervaring met het in het reine komen met zijn seksualiteit. Dalí’s relaties in Madrid met de toekomstige filmregisseur Luis Buñuel en de charismatische schrijver Federico Garcia Lorca zijn goed gedocumenteerd, evenals de invloeden van Picasso en Miro. Uitgebreide interviews met een aantal van degenen die het dichtst bij de kunstenaar en gedetailleerde verkenning van zijn correspondentie, romans, gedichten en essays brengen de essentie van Dalí levendig aan de lezer.

Nummer: N7113 .D3 G53 1998

Secrest, Maryle. Salvador Dalí. E.P Dutton, 1986.

Deze diepgaande, ongeautoriseerde en ongecensureerde biografie gaat achter de façade van Dalí om een groot aantal tot nu toe onbekende details te onthullen die een verband leggen tussen de problematische jeugd van de meester als de oorsprong van zijn latere gedrag en de reden voor zijn wanhopige pogingen om zijn individualiteit te doen gelden. Gebaseerd op nieuw materiaal en interviews met vroegere vrienden en collega’s, gaat het boek dieper in op Dalí’s vriendschappen met de dichter Federico Garcia Lorca en de filmmaker Luis Buñuel, zijn invloed op het surrealisme, en zijn huwelijk met Gala. Dit werk dient als een waardevolle bron van informatie met betrekking tot de complexe zakelijke transacties van de kunstenaars.

Kiesnummer: N7113 .D3 S43 1980

Etherington-Smith, Meredith. De volharding van het geheugen: A Biography of Dalí. Random House, 1992.

Deze biografie onderzoekt ongepubliceerde brieven en niet eerder beschikbare archieven om de mystiek van Dalí te doorgronden en zijn werk in context te plaatsen. Het krachtige effect op Dalí van de gedenkwaardige landschappen van zijn Catalaanse jeugd wordt onderzocht, evenals zijn vroege relaties met zijn kunststudenten Garcia Lorca en Luis Buñuel. Natuurlijk is een gezond deel van het boek gewijd aan Gala, zijn vrouw, muze, en uiteindelijk kwelgeest, en hun bizarre huwelijk.

Belnummer: N7113 .D3 E84 1992

Cowles, Fleur. De zaak van Salvador Dalí. Heinemann, 1959.

Dit boek wordt erkend als de eerste geautoriseerde biografie van een van de meest excentrieke genieën van de twintigste eeuw. Dalí wordt gepresenteerd als een verbazingwekkend, zelfbenoemd genie met eindeloze talenten naast het schilderen. Het volume is compleet met ongepubliceerde documenten, brieven, kritische beoordelingen, waaronder drieëndertig pagina’s met unieke foto’s.

Kiesnummer: ND813 .D3 C6 1959

Ades, Dawn. Dalí. Thames and Hudson, 1982.

Deze tot nadenken stemmende biografie biedt een diepgaande analyse van Dalí’s ongemakkelijke relatie tot het surrealisme, aangezien hij nooit volledig werd geaccepteerd door de surrealisten. Belangrijke vragen over Dalí’s populariteit, kunstenaarschap en genialiteit worden in deze gevoelige en zoekende tekst aan de orde gesteld door zijn werk en leven in zijn hedendaagse context te onderzoeken. Het boek bevat 170 illustraties, waarvan 28 in kleur.

Afroepnummer: N7113 .D3 A84 1982

Lear, Amanda. Mijn leven met Dalí. Virgin Books, 1985.

Als goede vriendin en vertrouwelinge van Dalí gedurende vijftien jaar, die hem vergezelde op reizen naar Parijs, New York, Madrid en Cadaqués, onthult de auteur voor het eerst bijzondere momenten. Ze reflecteert op haar vroegere romance met Dalí, de aard van hun relatie en haar vriendschap met Gala. Terwijl ze terugblikt op haar eigen hectische leven als bekende zangeres en internationale ster, biedt ze haar inzichten over de New Yorkse bohémia en de Britse cultuur.

Belnummer: N 7113 .D3 L43 1985

Teixdor, Montse Aguer (Gonzalez, Carme Ruis en Ruybio, Teresa Moner). Salvador Dalí: Een geïllustreerd leven. Tate, 2007.

Dit boek documenteert de loop van Dalí’s leven aan de hand van persoonlijke foto’s, pagina’s uit zijn schetsboeken, tekeningen, brieven, posters en commerciële ontwerpen, naast een aantal meesterwerken waar hij het meest bekend om is. Het boek bevat een scala aan nog niet eerder gepubliceerd materiaal uit de archieven van de Gala-Salvador Dalí Stichting. Deze compilatie is zowel een perfecte introductie tot Dalí’s kunst als een essentiële aanwinst om de waardering voor zijn impact te vergroten.

Kiesnummer: N7113 .D3 A8913 2007

Baudoin, Edmond. Dalí. SelfMadeHero, 2016.

Een van de meest originele talenten in de hedendaagse Franse stripwereld, Baudoin’s missie is om de man achter de mythe te ontdekken. Het resultaat is een oprecht en onderscheidend verslag van twee artistieke werelden die elkaar voor het eerst ontmoeten. Dit verslag is een nauwgezet onderzocht en absorberend portret van een bijzondere kunstenaar en een raadselachtige man.

Kiesnummer: N7113 .D3 B3813 2016

Del Arco, Manuel. Dalí in het naakt. Salvador Dalí Museum, 1984

Dit volume is de eerste vertaling van het oorspronkelijke werk. Het biedt een reeks aangrijpende interviews van Dalí tijdens de eerste fase van zijn meesterwerken. Het boek heeft de beroemde foto van Dalí daadwerkelijk in zijn blootje in gesprek met Del Arco.

Kiesnummer: ND813 .D3 D47 1984

Pauwels, Louis. De passies volgens Dalí. Salvador Dalí Museum, 1985.

Eindelijk is de eerste Engelse vertaling van deze zeer geladen en introspectieve tekst beschikbaar als een authentiek “bronnenboek” voor een werkelijk begrip van Dalí. Met de lawine van biografieën en memoires op het Dalí toneel, kan niets tippen aan de intensieve biografische beschouwingen van de meester zelf, zoals gepresenteerd in deze bundel. Eleanor R. Morse bevindt zich in een unieke positie als vertaler, gebaseerd op haar enorme ervaring in het rechtstreeks samenwerken met Dalí zelf aan boeken als Dalí de Draeger en Dalí by Robert Descharnes, beide oorspronkelijk gepubliceerd in het Frans.

Nummer: ND813 .D3 A2 1985

Romero, Luis. Dalí. Chartwell Books, 1975.

Deze biografie combineert zowel de kennis van de auteur uit de eerste hand over Dalí, als zijn analyse van Dalí’s eigen geschriften en wat anderen over hem hebben geschreven. Het resultaat is een uniek beeld van Dalí’s werk, verweven met een aanzienlijke hoeveelheid biografische inhoud. Als persoonlijke vriend van Dalí wordt het commentaar van de auteur op diens leven en kunst doorspekt met uitgebreide anekdotes en verhalen.

Kiesnummer: ND 813 .D3 R65 D355 1975

Andere bronnen:

Aguer, Montse. Dalí’s Wereld. Goodman, 2009.

Dit volume biedt een dynamisch platform voor de lezer om meer te weten te komen over de gebeurtenissen, mensen en plaatsen die Dalí hebben beïnvloed, en de diversiteit van zijn werk door meer dan 160 illustraties te bestuderen. Dalí’s gevarieerde interesses resulteerden in illustraties voor boeken en reclame, schrijven, films, juwelen en beeldhouwwerk. Uniek aan dit boek is de opname van meer dan 20 facsimile documenten, zoals, Dalí’s studentenkaart, notities voor een film met de Marx Brothers, een uittreksel uit Vogue, en een origineel ontwerp voor juwelen sculptuur.

Call Number: ND813 .D3 A8513 2009

Finkelstein, Haim. Salvador Dalí’s kunst en schrijven, 1927-1942: The Metamorphoses of Narcissus. Cambridge University Press, 1996.

Door zijn associatie, eerst met de Catalaanse avant-garde en daarna met de surrealistische groep in Parijs, onderzoekt deze studie de evolutie van Dalí’s kunst tijdens de jaren 1920 en 1930. Finkelstein toont aan dat Dalí’s geschriften belangrijk waren vanwege de kritische rol die ze speelden in zijn ontwikkeling als kunstenaar en als controversiële culturele figuur. Hier worden deze geschriften in detail onder de loep genomen als de basis voor Dalí’s unieke artistieke visie.

Kiesnummer: ND813 .D3 F56 1996

Radford, Robert. Dalí. Phaidon Press, 1997.

Dalí’s complexe persoonlijkheid en de rijke variëteit van zijn werk worden geanalyseerd tegen de achtergrond van ideologische en politieke conflicten die uitbraken in de Spaanse Burgeroorlog en de Tweede Wereldoorlog. De carrière van de kunstenaar wordt getraceerd van de cruciale eerste jaren in de Spaanse stad Figueres tot het lidmaatschap van de surrealistische groep in Parijs in de jaren 1930, en verder naar New York en Hollywood, waar hij een mediaster en cultureel icoon werd. Het boek is verrijkt met een veelheid aan werken van de kunstenaar, illustraties en familiefoto’s.

Kiesnummer: N7113 .D3 R23 1997

Ades, Dawn. Dalí’s Optische Illusies. Wadsworth Antheneum, 2000.

Dit visueel aangrijpende boek richt zich op Dalí’s fascinatie voor optische effecten en visuele perceptie door het onderzoeken van zijn gebruik van verschillende picturale technieken, fotografie, en hologrammen. Ook zijn interesse in andere, meer conventionele vormen van perspectief en hun bronnen in zowel de Nederlandse als de Italiaanse kunst passeren de revue. Ook zijn obsessie met optische effecten en driedimensionale illusies, die duidelijk wordt in zijn naoorlogse werk, wordt onthuld en onder de loep genomen door de verschillende kunsthistorici.

Kiesnummer: N813 .D3 A4 2000

Lake, Carlton. Op zoek naar Dalí. Putman’s Sons, 1969.

Dit boek is geen formele biografie, maar moet eerder worden gezien als een allesomvattend canvas van Dalí’s wereld, waarin de man wordt onthuld door zijn eigen woorden en daden. Heen en weer pendelend tussen New York en Parijs, biedt de verslaggeving verrassende inzichten in de wereld van de kunst, inclusief de interacties van critici en galeriehouders en het snijvlak van creativiteit en commercie. Met al deze elementen die een rol spelen in zijn universum, presenteert de auteur zijn eigen interpretatie en evaluatie van de verschillende niveaus van Dalí en zijn zelfgecreëerde enigma.

Belnummer: ND813.D3 L3 1969

Roig, Sebastia. Dalí – De Emporda Driehoek. Triangle Postals, 2003.

Dit boek verkent fotografisch de omgeving van drie belangrijke mijlpalen uit Dalí’s leven: zijn huis in Port Lligat; het kasteel van Pubol, waar hij op zijn oude dag woonde en waar zijn vrouw Gala begraven ligt; en het Dalí Theater-Museum van Figueres, waar hij zelf begraven ligt. Jordy Puig’s weidse, glanzende landschapsfoto’s in de hele Emporda Driehoek geven een getrouw beeld van een uitgebreide rondleiding door deze drie centra van Dalíniaanse ervaring. Sommige van deze landschappen en gebouwen komen terug in Dalí’s werk en de persoonlijkheid van Dalí kan niet volledig worden begrepen zonder een waardering voor deze drie centra.

Broepnummer: ND813 .D3 R6313 2003

Morse, A. Reynolds. Salvador Dalí – Een Panorama van zijn Kunst. Salvador Dalí Museum, 1975.

Dit deel catalogiseert en verklaart 93 olieverfschilderijen van Salvador Dalí in The Dalí Museum, en is de eerste poging om de essentiële juistheid van zijn ezelwerken te onderzoeken sinds J.T. Soby’s essay uit 1942. Het is speciaal ontworpen als een handboek voor hen die Dalí bewonderen, maar die nog geen boek hebben gevonden dat zijn schilderkunst op een begrijpelijke, rechttoe rechtaan manier behandelt. Elke olieverf is geannoteerd en de belangrijkste iconografie is samengevat in vereenvoudigde vorm.

Nummer: ND813 .D3 S34 1974

Geschreven door Ira Piller

Over het Dalí Museum
Het Dalí Museum, gelegen in het hart van het pittoreske centrum van St. Petersburg, Florida, herbergt een ongeëvenaarde collectie van meer dan 2.400 werken van Salvador Dalí, waaronder bijna 300 olieverfschilderijen, aquarellen en tekeningen, evenals meer dan 2.100 prenten, foto’s, posters, textiel, sculpturen en objets d’art. De non-profit missie van het museum, het verzorgen en delen van de collectie op lokaal en internationaal niveau, is gebaseerd op een toewijding aan educatie en wordt ondersteund door een cultuur van filantropie.

Het Dalí is internationaal erkend door de Michelin-gids met drie sterren, is uitgeroepen tot “een van de top gebouwen om te zien in je leven” door AOL Travel News, en uitgeroepen tot een van de tien meest interessante musea in de wereld door Architectural Digest. Het gebouw zelf is een kunstwerk, inclusief een geodetische glazen bel, bijgenaamd The Enigma, met 1.062 driehoekige glazen panelen, een passend eerbetoon aan Salvador Dalí’s nalatenschap van innovatie en transformatie. Ontdek het Dalí Museum op elk gewenst moment met de gratis Dalí Museum App, beschikbaar op Google Play en in de App Store. Het Dalí Museum is gevestigd aan One Dalí Boulevard, St. Petersburg, Florida 33701.