Nagroda Nobla Logo Nagrody Nobla

Od 1901 roku Nagrody Nobla są wręczane laureatom podczas ceremonii, które odbywają się 10 grudnia, w rocznicę śmierci Alfreda Nobla. Zgodnie z zapisem w testamencie urodzonego w Szwecji wynalazcy i międzynarodowego przemysłowca Alfreda Nobla, który został otwarty po jego śmierci w 1896 r., Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, chemii, fizjologii lub medycyny oraz literatury są przyznawane w Sztokholmie w Szwecji, natomiast Pokojowa Nagroda Nobla jest przyznawana w Oslo w Norwegii. Od 1969 r. podczas ceremonii w Sztokholmie przyznawana jest dodatkowa nagroda – Nagroda Sveriges Riksbank w dziedzinie nauk ekonomicznych upamiętniająca Alfreda Nobla, która została ustanowiona w 1968 r. z okazji 300-lecia istnienia banku Riksbank. Od 1926 r. ceremonia wręczenia nagrody w Sztokholmie odbywa się niemal bez wyjątku w sztokholmskiej sali koncertowej (Stockholms Konserthus). W Oslo ceremonia ta przez wiele lat odbywała się w Instytucie Noblowskim. Od 1947 do 1990 roku miejscem ceremonii było audytorium Uniwersytetu w Oslo. W 1990 r. uroczystość przeniesiono do Ratusza w Oslo.

Na ceremonii wręczenia nagród w Sztokholmie przemówienia prezentacyjne wychwalają Laureatów i ich odkrycie lub pracę, po czym Jego Królewska Mość Król Szwecji wręcza każdemu Laureatowi dyplom i medal. Po ceremonii odbywa się bankiet w sztokholmskim ratuszu (Stockholms Stadshus) dla około 1300 osób, w tym 250 studentów. Z nielicznymi wyjątkami bankiet noblowski odbywa się w ratuszu od 1930 roku. Uroczystości noblowskie w Sztokholmie są organizowane przez Fundację Noblowską i mają przede wszystkim charakter akademicki, koncentrując się na nauce i literaturze. Oprócz laureatów i ich rodzin gośćmi honorowymi zarówno ceremonii wręczenia nagrody, jak i bankietu są Ich Królewska Mość Król i Królowa oraz inni członkowie szwedzkiej rodziny królewskiej. Uczestniczą w nich również przedstawiciele szwedzkiego rządu i parlamentu. Pierwszeństwo mają goście zagraniczni, zwłaszcza reprezentujący nauki ścisłe i życie kulturalne. Goście szwedzcy to osoby, które w takim czy innym charakterze uczestniczą w wydarzeniach związanych z Noblem, wspomagają naukę poprzez darowizny lub w inny sposób wspierają Fundację i przyznawanie Nagrody

Wewnątrz sztokholmskiego ratusza.
Copyright © Fundacja Noblowska
Fot: Boo Jonsson

W Oslo Pokojowa Nagroda Nobla jest wręczana przez przewodniczącego Norweskiego Komitetu Noblowskiego w obecności Ich Wysokości Króla i Królowej Norwegii, rządu, przedstawicieli Stortingu oraz zaproszonej publiczności. Kilkaset miejsc jest zarezerwowanych dla osób, które ze szczególnych powodów chcą uczestniczyć w ceremonii. Później tego samego dnia Norweski Komitet Noblowski organizuje bankiet na cześć Laureata z udziałem specjalnie zaproszonych gości.

Ponieważ Nagroda Nobla jest uważana za najbardziej prestiżową nagrodę na świecie, ceremonie wręczenia nagrody oraz bankiety w Sztokholmie i Oslo w dniu 10 grudnia przekształciły się z lokalnych szwedzkich i norweskich ustaleń w wielkie międzynarodowe wydarzenia, które są relacjonowane na całym świecie przez media drukowane, radio i telewizję.