Użyteczność

Co to jest użyteczność?

Użyteczność jest terminem w ekonomii, który odnosi się do całkowitej satysfakcji otrzymanej z konsumpcji dobra lub usługi. Teorie ekonomiczne oparte na racjonalnym wyborze zazwyczaj zakładają, że konsumenci będą dążyć do maksymalizacji swojej użyteczności. Ekonomiczna użyteczność dobra lub usługi jest ważna do zrozumienia, ponieważ bezpośrednio wpływa na popyt, a więc i na cenę tego dobra lub usługi. W praktyce, użyteczność konsumenta jest niemożliwa do zmierzenia i określenia ilościowego. Niektórzy ekonomiści uważają jednak, że mogą pośrednio oszacować, jaka jest użyteczność dla dobra lub usługi ekonomicznej, stosując różne modele.

Zrozumienie użyteczności

Definicja użyteczności w ekonomii wywodzi się z pojęcia użyteczności. Dobro ekonomiczne daje użyteczność w takim stopniu, w jakim jest przydatne do zaspokojenia pragnienia lub potrzeby konsumenta. Różne szkoły myślenia różnią się co do tego, jak modelować użyteczność ekonomiczną i mierzyć użyteczność dobra lub usługi. Użyteczność w ekonomii została po raz pierwszy zdefiniowana przez szwajcarskiego matematyka Daniela Bernoulliego w XVIII wieku. Od tego czasu teoria ekonomii rozwinęła się, prowadząc do różnych typów użyteczności ekonomicznej.

Użyteczność porządkowa

Wcześniejsi ekonomiści hiszpańskiej tradycji scholastycznej z lat 1300 i 1400 opisywali wartość ekonomiczną dóbr jako wynikającą bezpośrednio z tej właściwości użyteczności i opierali na niej swoje teorie cen i wymiany pieniężnej. Ta koncepcja użyteczności nie była kwantyfikowana, lecz stanowiła jakościową właściwość dobra ekonomicznego. Późniejsi ekonomiści, szczególnie ci ze Szkoły Austriackiej, rozwinęli tę koncepcję w porządkową teorię użyteczności, czyli ideę, że jednostki mogą uporządkować lub uszeregować użyteczność różnych dyskretnych jednostek dóbr ekonomicznych.

Austriacki ekonomista Carl Menger, w odkryciu znanym jako rewolucja marginalna, użył tego typu ram, aby pomóc sobie w rozwiązaniu paradoksu diamentu i wody, który niepokoił wielu wcześniejszych ekonomistów. Ponieważ pierwsze dostępne jednostki dowolnego dobra ekonomicznego są przeznaczane do najbardziej wartościowych zastosowań, a kolejne jednostki są przeznaczane do zastosowań o niższej wartości, ta porządkowa teoria użyteczności jest użyteczna w wyjaśnianiu prawa malejącej użyteczności krańcowej i podstawowych praw ekonomicznych popytu i podaży.

Użyteczność kardynalna

Dla Bernoulliego i innych ekonomistów użyteczność jest modelowana jako wymierna lub kardynalna właściwość dóbr ekonomicznych, które konsumuje dana osoba. Aby pomóc w tym ilościowym pomiarze satysfakcji, ekonomiści przyjmują jednostkę znaną jako „utylitarny”, aby reprezentować ilość psychologicznej satysfakcji, jaką konkretne dobro lub usługa generuje dla podzbioru ludzi w różnych sytuacjach. Koncepcja wymiernego utylitaryzmu umożliwia traktowanie teorii ekonomii i relacji ekonomicznych przy użyciu symboli matematycznych i obliczeń.

Jednakże oddziela ona teorię użyteczności ekonomicznej od rzeczywistej obserwacji i doświadczenia, ponieważ „utylitaryzmu” nie można w rzeczywistości zaobserwować, zmierzyć ani porównać między różnymi dobrami ekonomicznymi lub między jednostkami.

Jeśli, na przykład, jednostka ocenia, że kawałek pizzy przyniesie 10 utils i że miska makaronu przyniesie 12 utils, ta osoba będzie wiedziała, że zjedzenie makaronu będzie bardziej satysfakcjonujące. Dla producentów pizzy i makaronu wiedza, że przeciętna miska makaronu przyniesie dwa dodatkowe utile, pomoże im wycenić makaron nieco wyżej niż pizzę.

Dodatkowo utile mogą się zmniejszać wraz ze wzrostem liczby konsumowanych produktów lub usług. Pierwszy kawałek pizzy może przynieść 10 utils, ale jak więcej pizzy jest spożywane, utils może się zmniejszyć, ponieważ ludzie stają się pełne. Proces ten pomoże konsumentom zrozumieć, jak zmaksymalizować swoją użyteczność poprzez alokację pieniędzy pomiędzy wiele rodzajów dóbr i usług, jak również pomoże firmom zrozumieć, jak kształtować ceny warstwowe.

Definicja użyteczności całkowitej

Jeśli użyteczność w ekonomii jest kardynalna i wymierna, użyteczność całkowitą (TU) definiuje się jako sumę satysfakcji, jaką dana osoba może uzyskać z konsumpcji wszystkich jednostek określonego produktu lub usługi. Używając powyższego przykładu, jeśli osoba może skonsumować tylko trzy kawałki pizzy, a pierwszy kawałek pizzy daje dziesięć utils, drugi kawałek pizzy daje osiem utils, a trzeci kawałek daje dwa utils, całkowita użyteczność pizzy wyniosłaby dwadzieścia utils.

Definicja użyteczności krańcowej

Użyteczność krańcowa (MU) jest definiowana jako dodatkowa (kardynalna) użyteczność uzyskana z konsumpcji jednej dodatkowej jednostki dobra lub usługi lub dodatkowy (porządkowy) użytek, jaki dana osoba ma z dodatkowej jednostki. Używając tego samego przykładu, jeśli użyteczność ekonomiczna pierwszego kawałka pizzy wynosi 10 utils, a użyteczność drugiego kawałka wynosi 8 utils, MU zjedzenia drugiego kawałka wynosi 8 utils. Jeśli użyteczność trzeciego kawałka wynosi dwa utile, to MU zjedzenia tego trzeciego kawałka wynosi dwa utile. W kategoriach użyteczności porządkowej, dana osoba może zjeść pierwszy kawałek pizzy, podzielić się drugim kawałkiem ze współlokatorem, zachować trzeci kawałek na śniadanie, a czwarty kawałek użyć jako podkładkę pod drzwi.