‘Sicilianen hebben affiniteit met de islamitische wereld in hun DNA’

Palermo, Italië – Het geluid van ongeveer twee dozijn kinderen die Koranrecitaties oefenen vult het verder lege Islamitisch Cultureel Centrum aan de Via Roma in Palermo, Italië.

Twee ontsnappen uit de groep en beginnen verstoppertje te spelen tussen een gordijn dat de kinderafdeling scheidt van de rest van het centrum.

Ze worden snel naar hun plaats teruggeleid door Imam Sehab Uddin.

Palermo, de thuishaven van meer dan 25.000 immigranten, velen afkomstig uit moslimlanden waar de meerderheid van de bevolking woont, zoals Bangladesh, is een symbool geworden van multiculturalisme en integratie dat is gebouwd op de geschiedenis van Sicilië.

Het eiland in de Middellandse Zee, waarvan Palermo de hoofdstad is, was tussen de negende en elfde eeuw zo’n 200 jaar lang een islamitisch bolwerk en draagt zowel fysiek als cultureel nog steeds de sporen van de islamitische geschiedenis.

Ahmad Abd Al Majid Macaluso, de Imam van Palermo, loopt door het San Giovanni degli Eremiti klooster en wijst op een verkleurd stuk muur.

Hij legt uit dat zich daar vroeger de Mihrab bevond, het halfronde beeldhouwwerk in de muur van een moskee dat uitkijkt op de Kaaba in Mekka, de heiligste plaats in de islam.

“Elke kerk hier was vroeger een moskee die vroeger een synagoge was die vroeger een kerk was die toen een moskee was,” legt hij uit. “Dit is de geschiedenis van Sicilië.”

Imam Macaluso denkt dat deze symbolen, zoals de Koraninscriptie op de kathedraal van Palermo, de Arabisch-Normandische architectuur die het landschap bezaaid, en de cultuur van de mensen het voor moslimimmigranten wat gemakkelijker maken om zich aan hun nieuwe thuis aan te passen.

“Voor moslims die uit andere landen hierheen komen, is Sicilië zeker een gelukkige uitzondering, omdat er een natuurlijke neiging is tot eenheid, tot het erkennen van een broederschap met moslims, joden en andere religies,” aldus Macaluso.

“Sicilianen verschillen van de rest van Europa in deze natuurlijke aanleg voor diversiteit. Sicilianen hebben deze affiniteit met de islamitische wereld in hun DNA.”

Masrur Rahim, een slanke 29-jarige oorspronkelijk uit Bangladesh, verhuisde naar Palermo toen hij negen was.

Nu werkt hij bij een reisbureau in het centrum van de stad en schrijft hij de gastvrijheid van de Sicilianen toe aan hun islamitische afkomst en multiculturele verleden.

“De connectie die je voelt zijn de mensen, omdat ze iets in de mensen hebben achtergelaten,” zei Rahim. “Ze zijn heel anders dan de noorderlingen. Ze zijn hier vriendelijker, ze accepteren mensen, het is beter dan de andere plaatsen van Italië, de noordelijke plaatsen van Italië.”

Imam Sehab Uddin gelooft ook dat er een verschil is tussen de culturen van Noord- en Zuid-Italië.

“Italië is als een flatgebouw,” legt hij uit. “De mensen in het noorden zitten op de bovenste verdiepingen en praten niet met de mensen op de onderste verdiepingen. De mensen in het noorden, in steden als Padova en Venetië, zijn bang voor me. Als ik hun aandacht probeer te trekken om hen een vraag te stellen, zijn ze bang van me. Als ik het hier aan iemand vraag, geven ze antwoord en helpen ze me meteen.”

Patrizia Spallino, hoogleraar Arabische taal en directeur van het Officina di Studi Medievali in Palermo, legt uit dat het Tunesische Arabisch dat meer dan 1000 jaar geleden op het eiland werd gesproken, nog steeds terug te vinden is in het Siciliaanse dialect op plaatsen en in alledaagse woorden.

De havenwijk Marsala in Palermo is afgeleid van het Arabische marsa Allah, dat “haven van God” betekent.

Deze invloed is ook te zien in gewone Siciliaanse woorden als meskeen, van het Arabische miskeen, dat iemand betekent die arm of ongelukkig is.

Hoewel deze Arabische invloed duidelijk is voor iemand die de taal bestudeert en de geschiedenis kent, legt Spallino uit, is het grootste deel van de bevolking zich niet bewust van deze banden.

Wat de mensen niet is ontgaan, is wat zij het mediterrane idee van gastvrijheid noemt.

“Het idee van gastvrijheid, beginnend bij Griekenland en de Arabieren en daarna de Byzantijnen… is heilig,” zegt ze. “Je doet alles wat je kunt voor gastvrijheid. In Arabische landen krijg je thee en iets te eten als ze je uitnodigen, dat is ook heel Siciliaans.”

Maar de realiteit van deze gastvrijheid is niet overal in Italië hetzelfde.

De afgelopen jaren zijn er in Italië verschillende aanvallen op immigranten geweest – de ergste vond vorig jaar plaats in de centraal-Italiaanse stad Macerata, waar een man die voor de extreem-rechtse Lega-partij aan de lokale verkiezingen had meegedaan, zes Afrikaanse migranten doodschoot en verwondde in een reeks drive-by schietpartijen.

Naast deze aanslagen heeft de Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken, Matteo Salvini, zich hard opgesteld tegen immigratie, en soms degenen die op de Middellandse Zee zijn gered, verboden om in Italiaanse havens aan land te gaan.

Een van de meest uitgesproken politici tegen het anti-immigratiebeleid van Italië is de burgemeester van Palermo, Leoluca Orlando.

“Minister Salvini is niet tegen moslims, minister Salvini is niet tegen immigranten, minister Salvini is tegen Italianen,” zegt Orlando, terwijl hij met zijn vinger op zijn bureau tikt. “Hij is tegen onze cultuur van gastvrijheid, hij is tegen onze mediterrane ziel, hij is tegen onze geschiedenis.”

Dit gebeurde in januari, Orlando, samen met de burgemeesters van Napels, Reggio Calabria en Florence, in conflict met Salvini door het controversiële veiligheidsdecreet te verwerpen. Het decreet schrapte verblijfsvergunningen om humanitaire redenen en verving ze door kortere vergunningen voor specifieke incidenten zoals natuurrampen.

Orlando’s gastvrije benadering van immigratie en multiculturalisme is te zien in zijn kantoor. Het beschikt over een 200 jaar oude Koran, zo groot als een koffietafel, aan de stad geschonken door de Aga Khan Stichting.

Arabische en Franse pamfletten over migrantenrechten liggen netjes opgestapeld aan de zijkant van zijn bureau.

“Als iemand vraagt hoeveel immigranten er in Palermo zijn, antwoord ik niet 100.000 of 120.000,” legt Orlando uit. “Ik zeg geen, omdat de mensen in Palermo Palermitanen zijn. De burgemeester van Palermo maakt geen onderscheid tussen degenen die in Palermo geboren zijn en degenen die in Palermo wonen.”

Orlando koppelt zijn visie op immigratie en zijn beleid aan de cultuur en geschiedenis van de stad.

“In het zuiden van Italië, in het bijzonder, zijn we niet Europees, het spijt me, maar Palermo is geen Frankfurt of Berlijn.

“Palermo is geen Parijs… Palermo is Beiroet, Palermo is Istanbul, Palermo is Jeruzalem, Palermo is Tripoli. Palermo is een stad uit het Midden-Oosten in Europa. De Middellandse Zee is geen zee, het is een continent. Wij hebben een mediterrane identiteit die multicultureel is.”

Voor mensen als Masur heeft deze multiculturele identiteit ertoe bijgedragen dat hij zich niet alleen getolereerd, maar ook geaccepteerd voelt.

“Ik voel me nu thuis,” zegt hij. “Als ik ergens anders heen ga, zoals naar Venetië of Milaan, zeg ik ‘nee’, ik wil terug naar huis, naar mijn Palermo.”