Waar en hoe vaak ontstaan tsunami’s? – International Tsunami Information Center

Waar en hoe vaak ontstaan tsunami’s?

Tsunami’s zijn rampen die zich kunnen voordoen in alle oceanen, binnenzeeën en in alle grote watermassa’s van de wereld. Elke regio van de wereld lijkt zijn eigen cyclus van frequentie en patroon te hebben in het genereren van tsunami’s die in grootte variëren van kleine tot de grote en zeer destructieve gebeurtenissen. De meeste tsunami’s doen zich voor in de Stille Oceaan en de randzeeën daarvan. De reden hiervoor is dat de Stille Oceaan meer dan een derde van het aardoppervlak beslaat en omgeven is door een reeks bergketens, diepe oceaangeulen en eilandenbogen die de “ring van vuur” worden genoemd – waar de meeste aardbevingen voorkomen (voor de kusten van Kamtsjatka, Japan, de Kuril-eilanden, Alaska en Zuid-Amerika). Veel tsunami’s zijn ook ontstaan in de zeeën die grenzen aan de Stille Oceaan. Tsunami’s worden veroorzaakt door ondiepe aardbevingen overal in de Stille Oceaan, maar die van aardbevingen in de tropische Stille Oceaan zijn over het algemeen bescheiden van omvang. Hoewel dergelijke tsunami’s in deze gebieden plaatselijk verwoestend kunnen zijn, neemt hun energie snel af met de afstand. Gewoonlijk zijn zij niet vernietigend op een paar honderd kilometer afstand van hun bronnen.

Dat is niet het geval met tsunami’s die worden veroorzaakt door grote aardbevingen in het noorden van de Stille Oceaan of langs de Stille-Oceaankust van Zuid-Amerika. Gemiddeld ongeveer een half dozijn keer per eeuw raast een tsunami uit een van deze gebieden over de hele Stille Oceaan, wordt weerkaatst door verre kusten en zet de hele oceaan dagenlang in beweging. Zo veroorzaakte de Chileense tsunami van 1960 dood en verderf in de hele Stille Oceaan. Hawaii, Samoa en Paaseiland registreerden stijgingen van meer dan 4 m; in Hawaii kwamen 61 mensen om het leven. In Japan kwamen 200 mensen om het leven. Een soortgelijke tsunami in 1868 vanuit het noorden van Chili veroorzaakte grote schade op de Australes-eilanden, Hawaii, Samoa en Nieuw-Zeeland.

Hoewel ze niet zo frequent voorkomen, zijn er ook vernietigende tsunami’s geweest in de Atlantische Oceaan en de Indische Oceaan, de Middellandse Zee en zelfs in kleinere watermassa’s, zoals de Zee van Marmara, in Turkije. In 1999 veroorzaakte een grote aardbeving langs de Noord-Anatolische breukzone een plaatselijke tsunami, die vooral in de baai van Izmit grote schade aanrichtte.

Alleen al in de afgelopen tien jaar hebben dodelijke tsunami’s plaatsgevonden in Chili (2007, 2010), Haïti (2010), Indonesië (2004, 2005, 2006, 2010), Japan (2011), Peru (2001), Samoa – Amerikaans Samoa – Tonga (2009), Solomons (2007). Hiervan veroorzaakten alleen Indonesië (2004) en Japan (2011) dodelijke slachtoffers op verre kusten.